- SIGMA
- SIGMAex literae forma, dictum est Stibadium olim, seu trium lectorum coagmentati, ut inter alios erudite declarat Petrus Ciacconius de Triclinio: Quemadmodum Porticum semirotundam ex simi litudine fabricae, Sigma Graecô vocabulô nuncupari, legimus in Libello de regionibus Urbis Constantinop. Ubi cum Adolphus Mekerchus, Fulv. Ursinus, Guil. Basilius, ipse praefatus Ciacconius, Alii,velint hanc literam, ob figuram ἡμικύκλιον arcui Scythico comparari, ut et apud Agathonem Tragicum in Telepho, falli eos dicit Vossius, cum figura haec semiorbicularis C. arcui vulgari, vulgaris figura Σ. arcui Scythico similis sit, ut observatum Lipsio de pronunc. LL. et Scaligero ad Euseb. Thomas Dempsterus in Rosini Antiquit. Rom. l. 5. c. 26. mensas Romanas figuras Sigmatis retulisse, et cum Veter. quadratas primum, dein rotundas habuisset mensas, Romanimidiatae Lunae effigie fabricâsse, ἡμικύκλια quoque dictas, ostendit, ex Iul. Polluce Onomast. l. 5. c. 1. Ἀσκάν ται, ςτιβάδες, ἡμικύκλια, κλιντήρια, χαμἐυνια, Scamma, tori, semicirculi (i. e. Sigmata) recubitoria, humi strata. Hinc Petr. Ravennas Serm. 29. Discumbebat Deus, plus in Matthaei mente, quam Sigmate: et Sidon. Apollinaris l. 2. Ep. 2. ita ut ministeriorum se non impediente famulatu tot posset recipere sellas, quot Sigma capit personas. Quot autem ceperit, indigitat Martial. l. 10. Epigr. 48. v. 5.Stella, Nepos, Cani, Cerealis, Flacce, venitisSeptem Sigma capit, sex summus, adde Lupum.Idem l. 14. Epigr. 87.Accipe Lunalâ scriptum testudine SigmaOcto capit: veniat, quisquis amicus erit.In quae verba sic Salmas. Postquam, inquit, Triclinia ab usu recesserunt: et pro Tricliniis Accubita et Stibadia dici coepêre, quorum figura semicircularis erat, atque inde Sigma nomen invenit; totam mensam non circumdabant, sed spatium in ea parte relmquebant, quâ circulus deficiebat, ad inferenda scil. fercula etc. Et iterum, Triclinium ergo eraent tres lecti divisi et separati: Sigma vero unus perpetuus lectus; semirotundus, quod Stibadium et Accubitum dixere. Triclinium omnibus mensis poterat, Sigma vel Stibadium non item: nec enim minus Sigma maiori mensae, nec maius minori coaptari poterat. Secundum ergo mensarum magnitudinem quaerenda erant parva aut magnastibadin, quae a numero convivarum vel octaclina vel hexaclina dicebantur. Unde colligas Dempsterum Stibadium cum Mensa confudisse. Ad eius extrema cornua honoratiores convivas fuisse collocatos, discimus ex Gregorio Turonensi de Mirac. l. 1. c. 80. Discumbentibus autem ad convivium, Vir ille cum Presbytero dextrae partis cornu occupat, Catholicum ad sinistrum statuens: et Sidonio Apollin. l. 1. Ep. 11. Primus iacebat cornu sinister Consul ordinarius Severinus. Quibus clarius rem exprimens Iuvencus Sacr. Carm. l. 3. sic ait,Si vos quisque vocat, cenae convivia ponat,Cornibus in summis devitet ponere membra,Quisque sapit, veniat forsan si nobilis alter,Turpiter eximiô cogetur cedere cornu.In medio reliqui dispositi erant. Paulinus de vita Martini l. 1.Hos intermedius, qua Sigma flectitur orbe,Presbyter accubuit.Ornabantur vero haec Sigmata eôdem tapetum apparatu, quô Scenae Theatrorum solebant instrui, scil. initiô pellibus ferarum, deinde et byssinô peristromate etc. Vide Thom. Dempster. loc. cit. Fulv. Ursinum Append. de Triclin. ubi, inter alia, quam altum Sigma fuerit, docet, Laut. Pignorium Comm. de Servis, ubi ex antiqua Sigmatis scalptura, quae Romae trans Tiberim visitur, e regione aedis D. Chrysogoni, quamque praefatus Ursinus primus edidit, eius iconem Lectori antiquitatis avido exhibet; Salmas. iterum ad Lamprid. in Heliogabalo, c. 25. et Casaubon. ad eund. quorum hic ad verba illa, Primus (Heliogabalus) invenit sigma insternere, non in lectulis, ut a pedibus utres per pueros ad reflandum spiritum solverentur, varia hanc in rem adicit. De litera vero Sigma, equis olim inuri solita, diximus supra in voce Samphorae.
Hofmann J. Lexicon universale. 1698.